Choroby odkleszczowe – jak chronić się przed kleszczami i ich następstwami?

Choroby odkleszczowe, takie jak borelioza i kleszczowe zapalenie mózgu (KZM), stanowią poważne zagrożenie zdrowotne na całym świecie, w tym także w Polsce. Kleszcze, będące nosicielami tych chorób, mogą powodować długotrwałe problemy zdrowotne. Profilaktyka jest niezwykle ważna przy zapobieganiu zakażeniom. Poniżej przedstawiamy najważniejsze aspekty profilaktyki chorób odkleszczowych, obejmujące środki zapobiegawcze, identyfikację ryzyka oraz działania po ukąszeniu kleszcza.

Środki zapobiegawcze przeciwko chorobom odkleszczowym

• Unikanie siedlisk kleszczy

Kleszcze najczęściej występują w lasach, na łąkach i w parkach, zwłaszcza w wysokiej trawie i gęstym podszycie. W miarę możliwości unikaj chodzenia w tych miejscach, szczególnie w sezonie wzmożonej aktywności kleszczy (od wiosny do jesieni).

• Odpowiednia odzież

Noszenie długich spodni, długich rękawów i zamkniętego obuwia pomaga zmniejszyć ryzyko ukąszenia. Jasne ubrania ułatwiają zauważenie kleszczy.

• Repelenty

Stosowanie repelentów zawierających DEET, ikarydynę lub olejek z eukaliptusa cytrynowego na skórę i odzież może skutecznie odstraszać kleszcze. Repelenty te są dostępne w różnych formach, takich jak aerozole, kremy czy roll-ony.

Sprawdzanie ciała i szybkie usuwanie kleszczy

1. Po powrocie z terenów, gdzie mogą występować kleszcze, dokładnie sprawdź całe ciało. Szczególną uwagę zwróć na pachy, pachwiny, zgięcia kolan, skórę za uszami i linię włosów.
   
2. Jeżeli znajdziesz kleszcza, usuń go jak najszybciej za pomocą pęsety do usuwania kleszczy lub specjalnych przyrządów. Chwyć kleszcza jak najbliżej skóry i delikatnie, ale stanowczo, pociągnij w górę. Unikaj wykręcania lub zgniatania kleszcza, aby zminimalizować ryzyko zakażenia.

Działania po ukąszeniu kleszcza

1. Po usunięciu kleszcza obserwuj miejsce ukąszenia i ogólny stan zdrowia przez kilka tygodni. Wczesne objawy chorób odkleszczowych mogą obejmować rumień wędrujący (czerwona plama, która stopniowo się powiększa), gorączkę, bóle głowy, zmęczenie i bóle mięśni.
2. Jeśli zauważysz jakiekolwiek objawy infekcji lub niepokojące zmiany w miejscu ukąszenia, skontaktuj się z lekarzem. Wczesna diagnoza i leczenie antybiotykami mogą zapobiec poważnym powikłaniom boreliozy.

Szczepionka przeciw KZM

W Polsce dostępna jest szczepionka przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu. Jest to skuteczna forma profilaktyki, szczególnie zalecana dla osób spędzających dużo czasu na świeżym powietrzu w regionach endemicznych.

Edukacja społeczeństwa

Podnoszenie świadomości na temat zagrożeń związanych z kleszczami i chorobami odkleszczowymi jest istotne. Kampanie edukacyjne powinny informować o środkach zapobiegawczych, wczesnych objawach chorób oraz znaczeniu szybkiego reagowania na ukąszenia.